Afrika-strategie

Eind mei presenteerde het kabinet de allereerste continent brede Afrika-strategie. De strategie zet uiteen hoe wij de komende jaren politiek en economisch willen samenwerken met de 54 landen op het Afrikaanse continent. Gelijkwaardigheid is een kernbegrip in deze strategie. In de samenwerking met Afrika wil Nederland het opgeheven vingertje voortaan thuislaten. Zo vat het dagblad Trouw de beoogde mentaliteitsverandering samen. En inderdaad, gelijkwaardige samenwerking gaat verder. Dan wederzijdse belangen zoals eerlijke handel, toegang tot elkaars markt en het nakomen van internationale afspraken. Eerst en vooral vraagt gelijkwaardigheid om begrip van elkaars positie en stelt het de relatie centraal.

Het is een goede zaak dat de Afrika-strategie rekenschap geeft van het verleden en van blijvende verschillen waar we nu eenmaal niet omheen kunnen. Verschillen in welvaart, cultuur en demografische ontwikkeling. Zowel inhoudelijk als qua opzet zoekt de strategie aansluiting bij agenda 2063, de langjarige ontwikkelagenda van de Afrikaanse Unie. Niet onze eigen paradigma's voorop, maar aansluiting zoekend bij wat er al ligt, om zo een bijdrage te kunnen leveren aan een veilig, stabiel en welvarend Afrika. Dienstbaar en kritisch in plaats van gericht op onszelf en wat wij te bieden hebben. We willen voorkomen dat Afrika opnieuw speelbaar wordt van imperialistische grootmachten. Maar hoe autonoom zijn we zelf eigenlijk? En wat zegt dat over ons, dat we een strategie schrijven voor een heel continent. Gaat deze Afrika-strategie – misschien meer dan we zelf willen toegeven – niet in essentie over Nederland en onze positie in de wereld? Want laten we eerlijk zijn, wie heeft er het meeste te verliezen bij een toekomstige wereldorde? De multilaterale wereldorde brokkelt af, heet het dan.

Maar liberale democratieën hebben geen monopolie op de multilaterale wereldorde. Laat staan westerse landen. Dat erkennen is ook een vorm van gelijkwaardigheid. In deze nieuwe wereldorde kiest Afrika zijn eigen pad. Of liever gezegd, de 54 Afrikaanse landen kiezen daar hun eigen pad. Binnen de Afrikaanse Unie en in de context van regionale samenwerkingsverbanden.

Auteur: Maarten van Nieuw Amerongen

Meer over dit onderwerp? Beluister aflevering 70: Verkiezingen, Afrika en Migratie