Niet-Afrikaanse invloeden in Afrika
Is de Koude Oorlog echt eind jaren negentig tot zijn eind gekomen met de val van de Sovjet-Unie? Zijn de landen aanwezig in het Afrikaans continent niet allemaal stiekem onder het mond van verschillende projecten en initiatieven goudzoeker aan het spelen? Weet je wat Rusland aan het doen is daadwerkelijk nou zo anders dan wat andere landen jaren geleden ook gedaan hebben? Deze kritische vragen spelen bij mij een belangrijke rol als het gaat om Russische invloed in het Afrikaans continent. Als wij een blik werpen op de Afrikaanse geschiedenis wordt dit vaak gekenmerkt door geweld en conflict waarbij verschillende niet-Afrikaanse landen de meeste touwtjes in handen hadden En wellicht nog steeds met moeite hebben. Neem als voorbeeld de onafhankelijkheid van Congo in de jaren zestig. De Verenigde Naties heeft in 1960 ingegrepen vanwege conflicten, verergerd door de afsplitsing van de regio Katanga. De afsplitsing werd informeel gesteund door België, omdat België verschillende belangen had in de regio. Er moest voorkomen worden dat dit in handen kwam van de Sovjet-Unie. De eerste premier van de Democratiese Republiek Congo, Lumumba, had na aaneenigheden met de Verenigde Naties hulp gevraagd aan de Sovjet-Unie.
Deze Sovjet-interventie verhoogde de aanwezigheid van de Koude Oorlog op het Afrikaans grondgebied en bracht westerse belangen in gevaar. Kort na deze hulpvraag werd Lumumba afgezet en op lang omstreden wijze om het leven gebracht. Pas sinds kort is er duidelijkheid rondom de omstandigheden en betrokkenen bij zijn dood. Het blijft opmerkelijk dat Lumumba kort na het zoeken van hulp bij de Sovjet-Unie om het leven gebracht werd en vier jaar later Mobutu met steun uit het Westen de macht kon grijpen. Dat Mobutu aan de macht kwam zorgde er namelijk voor dat het Westen een vinger in de pap kon houden. En wat een goede pap was en is dat. Overvloeden aan kobalt, koper, diamant, kooltan en goud. Deze andere kant van de geschiedenis, namelijk het aandeel van westerse landen, wordt vaak vergeten als we kijken naar hedendaagse conflicten en politieke ontwikkelingen.
Want niet alleen Congo heeft belangrijke grondstoffen, maar ook andere Afrikaanse landen, zoals bijvoorbeeld Niger. Kunnen we het Rusland dan echt kwalijk nemen om ook mee te eten van deze pap? Mijn inziens vanuit humanitair en sociaal-maatschappelijk oogpunt? Zeker. Wat er gebeurt om toegang te krijgen tot de Afrikaanse rijkdommen is onmenselijk en zou niet mogen. Maar puur vanuit strategisch en geopolitiek oogpunt, met het verleden in het achterhoofd, is er dan wel een voet om op te staan? Het antwoord laat ik graag bij jullie.
Auteur: Malin van den Berg
Meer horen? Beluister aflevering 74: Wat doet Rusland in Afrika?